استرداد جهیزیه
استرداد جهیزیه و بررسی زوایای مختلف مبحث حقوقی استرداد جهیزیه موضوعی است که سایت وکیل نوری از نگاه وکیل خانواده به آن پرداخته است. باید توجه گردد که موضوعات خانواده از قبیل حضانت طفل و مطالبه مهریه و غیره، فارغ از اطلاعات حقوقی نیازمند آگاهی به شیوه دفاع ، بررسی ایرادات و مستندات طرف دعوا، مدیریت جلسه رسیدگی و دیگر موضوعات دارد. لذا حتی با مطالعه مقاله پیش رو توصیه می گردد که در هنگام طرح دعوی، حتما زوایای مختلف پرونده توسط وکیل متخصص در حوزه خانواده، به دقت مورد بررسی قرار گیرد.
استرداد جهیزیه از دعاوی خانواده است ولی هیچ ارتباطی با حقوق مالی زوجه ندارد. به این شرح که دادگاه مکلف است هنگام تصمیم در مورد طلاق، نسبت به حقوق مالی زوجه از قبیل مهریه، نفقه و اجرت المثل اتخاذ تصمیم نماید. اما در رابطه با موضوع استرداد جهیزیه دادگاه مکلف نیست در زمان صدور حکم طلاق نسبت به جهیزیه تعیین تکلیف نمایند. لذا زوجه می تواند بعد از اجرای و ثبت صیغه طلاق، طی دادخواست جداگانه، نسبت به استرداد جهیزیه، اقدامات قضایی لازم را انجام دهد.
مراحل و شرایط استرداد جهیزیه
مراحل و شرایطی برای استرداد جهیزیه وجود دارد که جهت کسب نتیجه مطلوب در دعوی، رعایت آن از سوی زوجه ضرورت دارد. ابتدا با عنایت به حدوث اختلافات و کدورت های موجود، همواره بیم تلف و صدمه به جهیزیه از سوی زوج وجود دارد. لذا توصیه می گردد حتماً قبل از هر اقدام قضایی با طرح دعوی تامین دلیل، نهایتاً طی سه الی چهار روز کاری نسبت به تهیه اقلام موجود از جهیزیه در محل قرار گرفتن آن مانند منزل مشترک زوجین، تهیه گردد.
بعد ار تامین دلیل در صورت وجود امکانات لازم، جهیزیه از تسلط زوجه خارج و یا در محل مناسبی قرار داده شود و یا اگر تصمیم دارید تا تصمیم نهایی دادگاه جهیزیه در منزل مشترک باقی بماند توصیه می گردد؛ زوج را به عنوان امین انتخاب نمایید تا در صورت امتناع از تحویل و یا آسیب به جهیزیه، مقدمات طرح شکایت خیانت در امانت علیه زوج فراهم باشد.
از دیگر مراحل و شرایط استرداد جهیزیه می توان به ثبت دادخواست اشاره نمود. برای طرح دعوی استرداد جهیزیه، زوجه باید به یکی از دفاتر خدمات قضایی واقع در شهرهای مختلف مراجعه نماید. برای ثبت دادخواست ضرورت دارد؛ کپی مصدق عقدنامه و همچنین سیاهه ای که در زمان انتقال جهیزیه به منزل مشترک تهیه گردیده؛ در صورتی که مضبوط به امضاء زوج باشد به پیوست دادخواست، تقدیم دادگاه گردد.
نکته: کسب نتیجه مطلوب در دعوی استرداد جهیزیه بدون سیاهه نیز امکان دارد ولی قطعاً طی نمودن مسیر دادگاه برای کسب نتیجه مطلوب، با مشقت ها و چالش های بیشتری همراه خواهد بود.
دادگاه بدوی بعد از برگزاری جلسه رسیدگی در صورت موجه بودن دلایل و دفاعیات زوجه، طی صدور حکم مقتضی زوج را محکوم به استرداد جهیزیه مطابق لیست سیاهه می نماید. حکم دادگاه بدوی قابل اعتراض از سوی زوج خواهد بود و در صورتی که زوج نسبت به حکم صادره معترض باشد دادگاه جهت بررسی دادخواست تجدیدنظرخواهی زوج، پرونده را به دادگاه تجدیدنظر ارسال می نماید.
دادگاه تجدیدنظر چنانچه تشخیص دهد که اعتراض از سوی زوج وارد است حکم دادگاه بدوی را نقض و رای مقتضی را صادر می نماید. در غیر اینصورت پرونده با تایید حکم، به دادگاه بدوی جهت اجرای حکم ارسال می شود. در این مرحله زوجه به دادگاه بدوی صادرکننده حکم اولیه مراجعه و طی لایحه الکترونیکی، درخواست صدور اجرائیه علیه زوج را می نماید.
بعد از گذشت 12 روز از ابلاغ اجرائیه ( نه درخواست اجرائیه ) به زوج و بی اعتنایی او به اجرای رای استراد جهیزیه، زوجه مجدداً به شعبه بدوی مراجعه می نماید و این بار درخواست تشکیل پرونده اجرائیه را می نماید. در این صورت پرونده توسط مدیر شعبه، به واحد اجرای احکام مدنی، جهت تعیین شعبه اجرایی و دادورز ارسال می گردد. در این مرحله پیگیری های لازم با اخذ نوبت اینترنتی و درخواست کپی زوجه، توسط دادورز مربوطه تا تحویل جهیزیه انجام می گردد.
استرداد جهیزیه بدون سیاهه
استرداد جهیزیه بدون سیاهه یکی از چالش های مهم در خصوص دعوی با موضوع جهیزیه است. باید به این نکته توجه داشته باشید که سیاهه دو موضوع را در دادگاه ثابت می نماید؛ اول آنکه زوج جهیزیه را دریافت نموده است و دوم زوج چه اقدامی را دریافت نموده است. بنابراین در صورت فقدان سیاهه، زوجه می بایست از طرق دیگری لیست اقدام جهیزیه و نیز تحویل آن توسط زوج را در دادگاه خانواده اثبات نماید.
اگر چه لیست اقلام جهیزیه توسط فاکتور طبق شرایطی قابل اثبات است ولی فاکتور بار اثباتی در خصوص دریافت اقلام توسط زوج را ندارد. اما می توانید اشخاصی را که در زمان انتقال جهیزیه به منزل زوج حضور داشتند را به عنوان شاهد جهت اثبات تحویل جهیزیه به زوج به دادگاه معرفی نمایید. برای اثبات موضوع، دو شاهد لازم است اما باید توجه داشته باشید در حقوق ایران اصولاً ارزش گواهی به کیفیت ادای شهادت بستگی دارد و نه تعداد شهود.
برای معرفی شهود باید مطابق با ماده 155 از قانون آیین دادرسی کیفری و نیز ماده 1313 لغایت ماده 1317 از قانون مدنی به شرایط شاهد و نحوه ادای شهادت توجه داشته باشید تا طرف دعوا نتواند از طریق جرح، شهادت شهود شما را به لحاظ قانونی بی اعتبار نماید. همچنین برابر مقررات، اعتبار و ارزش اثباتی شهادت شهود، به نظر قاضی بستگی دارد. لذا در جلسه استماع شهادت شهود، گواهان باید در اظهارات خود نهایت دقت را داشته باشند.
استرداد جهیزیه قبل از طلاق
امکان استرداد جهیزیه قبل از طلاق توسط زوجه میسر خواهد بود. این امر به این دلیل است که اثاثیه از سوی زوجه و یا والدین او اصولاً به عنوان هدیه و در جهت کمک به آغاز زندگی مشترک تهیه و در اختیار زوج قرار داده می شود. از طرفی دیگر اثاثیه منزل نیز مطابق مقررات کشور ایران جزوه اقلام نفقه محسوب می شود که تهیه آن از وظایف قانونی زوج است. بنابراین زوجه قبل از طلاق در هر زمان که اراده نماید می تواند نسبت به استرداد جهیزیه از زوج اقدام نماید.
استرداد جهیزیه قبل از طلاق هیچ بار اثباتی در خصوص موضوعاتی مانند عدم سازگاری زوجه در زندگی مشترک ندارد و لذا زوج نمی تواند با مورد استناد قرار دادن آن، ناشزه بودن زوجه را اثبات نماید. همچنین زوجه می تواند در صورتی که استرداد جهیزیه قبل طلاق انجام شده باشد؛ زوج را از طریق دادگاه ملزم به تهیه اثاثیه نماید و در صورت امتناع زوج علارغم صدور اجرائیه، نسبت به طرح دعوی طلاق اقدامات لازم را بنماید.
استرداد جهیزیه با مامور
استرداد جهیزیه با مامور قبل از مراجعه به دادگاه و اخذ صدور حکم استرداد جهیزیه امکان ندارد. چرا که مامور در مقررات ایران در نقش ضابط است. یعنی صرفاً می تواند در جرائم مشهود مستقیماً برای حفظ دلایل تا دریافت دستور مقام قضایی دخالت نماید. در سایر موارد مامور صرفاً می تواند دستورات مقامات قضایی را اجرا نماید. بنابراین استرداد جهیزیه با مامور به دلیل فقدان دستور مقام قضایی امکان پذیر نخواهد بود.
سوالات متداول
حکم ورود به منزل برای استرداد جهیزیه لازم است ؟
پاسخ : بله در صورت که زوج در مرحله اجرا از تحویل جهیزیه امتناع نماید حکم به ورود به منزل از دادورز اجرای احکام باید اخذ شود.
استرداد لوازم جهیزیه که در سیاهه قید نشده است چگونه خواهد بود ؟
پاسخ : از طریق دیگر دلایل مانند فاکتور و شهادت باید استفاده نمایید.