مجازات جرم کلاهبرداری
مجازات جرم کلاهبرداری در قانون مجازات برای افرادی که از طریق فریب مال دیگری را می برند؛ تعیین شده است. سایت وکیل نوری سعی نموده است در این مقاله از زاویه دیدگاه یک وکیل کیفری به ابعاد مختلف از جرم کلاهبرداری و نیز مجازات کلاهبرداری بپردازد . با بررسی مجازات جرم کلاهبرداری نسبت به تفاوت آن با یگر جرائم مانند مجازات جرم تخریب و جرم فروش مال غیر و دیگر جرائمی که مقالات آن در سایت وکیل نوری قرار داده شده است ؛ بهتر آشنا خواهید شد .
مجازات جرم کلاهبرداری در ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری تعیین شده است . بر این اساس مجازات جرم کلاهبرداری که قانونگذار برای مرتکب جرم کلاهبرداری در نظر گرفته است کلاهبرداری به دو قسم تقسیم می شود :
- کلاهبرداری ساده
- کلاهبرداری مشدد
مجازات جرم کلاهبرداری ساده علاوه بر رد مال ، حبس از یک سال تا هفت سال و پرداخت جزای نقدی برابر با میزان مال موضوع کلاهبرداری است . ولی در مورد مجازات جرم کلاهبرداری مشدد ، مرتکب علاوه بر جزای نقدی معادل مال موضوع کلاهبرداری و رد مال شاکی ، به حبس از دو تا ده سال محکوم خواهد شد .
در صورتی که در ارتکاب جرم کلاهبرداری یکی از موارد ذیل محقق گردد ؛ فعل ارتکابی مشمول کلاهبرداری مشدد خواهد بود . این شرایط عبارت است از :
- مرتکب بر خلاف واقع خود را تحت یکی از عناوین و یا سمت های حکومتی معرفی نماید .
- مرتکب در راستای ارتکاب جرم از وسایل مربوط به تبلیغ عمومی مانند روزنامه ، رادیو ، تلویزیون و غیره استفاده نموده باشد .
- مرتکب از مستخدمین و یا کارمندان دولتی باشد .
در کلاهبرداری مشدد در صورتی که مرتکب از کارمندان و یا مستخدمین دولتی باشد ؛ انفصال دائم از خدمات دولتی از دیگر مجازات جرم کلاهبرداری مشدد خواهد بود .
تعریف جرم کلاهبرداری
در تعریف جرم کلاهبرداری به طور اختصار می توان گفت که جرم کلاهبرداری از جرائم مالی است که مرتکب با توسل به حیله، تقلب و فریب ، اعتماد اشخاص را جلب می نماید و با سوء استفاده از اعتماد دیگران ، مال و یا منفعت مال متعلق به آنان را می برد .
بنا به آنچه از تعریف جرم کلاهبرداری گفته شد ؛ می توان به این نکته اشاره داشت که رفتار مرتکب باید دارای سه ویژگی باشد تا در تعریف جرم کلاهبرداری قرار گیرد ؛ این ویژگی ها عبارت است از :
- استفاده مرتکب از وسایل متقلبانه
- فریب مالک مال
- بردن مال دیگری
باید در تعریف جرم کلاهبرداری به این نکته توجه داشته باشیم که، صرف دروغ به عنوان وسیله متقلبانه نمی تواند موجب تحقق جرم کلاهبرداری گردد و همچنین اگر مرتکب در ارتکاب جرم مرتکب جرائمی مانند جعل اسناد گردد به هر دو مجازات جعل و کلاهبرداری محکوم خواهد شد .
اثبات جرم کلاهبرداری
اثبات جرم کلاهبرداری در مرحله اول نیازمند کسب اطلاعات حقوقی و تجربه کافی است . چرا که علاوه بر آنچه در خصوص ویژگی ها جرم و خصوصیات مرتکب گفته شد برای بررسی همه جوانب پرونده هایی با موضوع جرم کلاهبرداری باید علاوه بر تسلط به مباحث جزایی ، دارای فعالیت مستمر در حوزه کیفری بود . مواردی که وکیل کیفری با کسب تجربه های لازم در این مسیر به دست آورده است .
اثبات جرم کلاهبرداری علاوه بر آشنایی به مباحث حقوقی نیازمند ارائه دلیل از سوی شاکی است . از جمله دلایلی که می تواند در اثبات جرم کلاهبرداری مورد استناد قرار گیرد می توان به موارد ذیل اشاره داشت :
- علم شاکی
- شهادت شهود
- اسناد
- دلایل مالکیت مال
- اسناد مبتنی بر خروج مال از ید مالک
علاوه بر ارائه اسناد بایستی دفاع از پرونده به گونه ای صورت گیرد که بتوان اثبات نمود که مالک مال فریب خورده است.
انواع جرم کلاهبرداری در عمل ( در حکم کلاهبرداری )
انواع جرم کلاهبرداری در عمل ( در حکم کلاهبرداری ) به طور پراکنده در مقررات جزایی کشور تعیین شده است. بنابراین برای بررسی تعریف و ویژگی های جرم کلاهبرداری باید با توجه به انواع جرم کلاهبرداری که در قوانین مختلف وجود دارد . به طور مجزا به نوع خاصی از جرم کلاهبرداری بپردازیم . لذا در این بخش از مقاله ، تعریف مختصری از انواع جرم کلاهبرداری ارائه می گردد .
- مجازات کلاهبرداری اینترنتی (سایبری)
اگر شخصی از طریق استفاده از اینترنت و یا فضای مجازی به طور غیر قانونی به اطلاعات اشخاص دیگر اعم از مالی و شخصی آنان دسترسی پیدا کند و از این طریق اقدام فریب و در نهایت موجب ضرر به دیگران شود؛ مرتکب جرم کلاهبرداری اینترنتی شده است . بر اساس ماده 67 قانون تجارت الکترونیک علاوه بر رد مال و پرداخت جزای نقدی معادل مال موضوع جرم به یک الی سه سال حبس محکوم می گردد .
- مجازات کلاهبرداری در فروش ملک ( معاملات ملکی )
مجازات کلاهبرداری در معاملات ملکی به کلاهبرداری هایی اطلاق می گردد که شخص با توسل و یا ارائه اطلاعات نادرست خود را مالک ملک معرفی می نماید و از این طریق نسبت به املاک و مستغلات دیگران معامله می نماید. برای اثبات این نوع کلاهبرداری می بایست حتما سند مربوط به معامله با غیر، توسط شاکی به مراجع قضایی بایستی ارائه گردد .
- کلاهبرداری مالی ( سرمایه گذاری)
چنانچه مرتکب افراد دیگر را با وعدهایی از قبیل سود چند برابر در ازای سرمایه گذاری هایی که واقعی نمی باشند؛ فریب دهد و وجوهی را از دیگران دریافت نماید مرتکب جرم کلاهبرداری سرمایه گذاری شده است .
- کلاهبرداری بیمه ای
در صورتی که فرد بیمه شده برای دریافت خسارات و یا مزایای قرارداد بیمه ، اقدام به ارائه اطلاعات نادرست و جعلی نماید و از این طریق موفق به کسب وجوه از شرکت های بیمه گردد ؛ مرتکب جرم کلاهبرداری بیمه ای شده است .
- کلاهبرداری اعتباری
در صورتی که شخص با ارائه اطلاعات جعلی و یا سوء استفاده ار اعتبار دیگران ، اقدام به اخذ وام و یا دیگر خدمات مالی از موسسات اعتباری و بانک و سایر مراجع مالی نماید ؛ مرتکب جرم کلاهبرداری اعتباری شده است . معمولاً این نوع بزه با استفاده از کارت های بانکی مسروقه و یا افتتاح حساب های جعلی بانکی انجام می شود .
- کلاهبرداری از طریق پیامک و تماس تلفنی
در مواردی که مرتکب از طریق ارسال پیامک های حاوی لینگ های جعلی و یا تماس تلفنی اقدام به اخذ اطلاعات شخصی و مالی افراد دیگر نماید و از این طریق موجب خسارات مادی دیگران شود مرتکب کلاهبرداری از طریق پیامک و تلفن شده است .
- کلاهبرداری در فروش کالاهای تقلبی
فروش کالاهای غیر استاندارد و یا کالاهای جعلی و معرفی آن به عنوان کالاهای با کیفیت و اصلی از دیگر مصادیق جرم کلاهبرداری است که موجب محکومیت مرتکب به مجازات بزه کلاهبرداری می گردد .
- کلاهبرداری در حراجی ها و مزایده ها
ارائه اطلاعات نادرست و یا دستکاری شده در فرایند مزایده و یا حراج در خصوص قیمت و یا موضوع مزایده و هر روش دیگری که موجب افزایش غیر واقعی قیمت شود به نحوی که موجب فریب دیگران شود مشمول مجازات کلاهبرداری می گردد .
- کلاهبرداری در حوزه سلامت ( پزشکی )
دریافت وجوه از دیگران در مقابل ارائه اطلاعات درمانی نادرست و یا جعلی مشمول کلاهبرداری در حوزه سلامت می گردد . این نوع جرم بیشتر از طریق فروش داروهای تقلبی و یا درمان هایی که در اصل وجود خارجی ندارند محقق می گردد .
سوالات متداول
مجازات تهمت کلاهبرداری چیست ؟
پاسخ : در صورتی که شخصی به دیگری تهمت کلاهبرداری را نسبت دهد و نتواند این امر را ثابت نماید مرتکب جرم افترا شده است .
مجازات کلاهبرداری درجه چند است ؟
پاسخ : با توجه به ماده 19 قانون مجازات اسلامی ، مجازات کلاهبرداری اعم از ساده و مشدد از جرائم درجه 4 است .
مجازات جرم کلاهبرداری قابل گذشت است ؟
پاسخ : در صورتی که میزان مال موضوع کلاهبرداری کمتر از 100 میلیون تومان باشد مجازات کلاهبرداری قابل گذشت خواهد بود ولی در مواردی که میزان مال مورد کلاهبرداری بیش از 100 میلیون تومان باشد مجازات جرم کلاهبرداری غیر قابل گذشت می باشد .