مجازات استفاده از سند مجعول

مجازات استفاده از سند مجعول در قانون جدید در ماده 524 لغایت ماده 539 قانون مجازات اسلامی ( در بخش تعزیرات قانون مذکور ) از سوی قانونگذار تعیین شده است . دفتر حقوقی وکیل نوری در این مقاله سعی دارد ؛ از نگاه وکیل کیفری به ابعاد مختلف جرم و مجازات استفاده از سند مجعول به طور تفضیلی بپردازد . ابتداً باید گفته شود که مطابق با مواد قانونی مرتبط با جرم جعل ، مجازات استفاده از سند مجعول ، بسته به نوع سند جعلی و همچنین نحوه ارتکاب جرم جعل از سوی مرتکب ، متغیر است . چنانچه به دنبال وکیل حقوقی و وکیل خانواده و وکیل کیفری هستید گروه وکلای نوری بهترین گزینه برای شماست.

استفاده از سند مجعول از جرایم علیه اموال است و در دسته جرائم مرتبط با امنیت اقتصادی قرار دارد . از کلیدی ترین نکات استفاده از سند مجعول می توان به آگاهی مرتکب نسبت به مجعول بودن سند اشاره داشت . اثبات آگاهی متهم هنگام ارتکاب بزه استفاده از سند مجعول به عهده شاکی است . در واقع شاکی می تواند مستند به دلایل اثبات دعوی از جمله اقرار ضمنی متهم ، ارتباط متهم با جاعل و یا اوضاع و احوالی که از موجبات علم قاضی است ؛ آگاهی متهم را نسبت به ارتکاب بزه استفاده از سند مجعول و در آخر محکومیت متهم به مجازات استفاده از سند مجعول را از دادگاه کیفری تقاضا نماید .

جرم استفاده از سند مجعول در خصوص مواردی قابل تعقیب کیفری و اعمال مجازات استفاده از سند مجعول است که ، برگه مورد ادعای جعل ، مشمول تعریف اسناد در قانون مدنی شود . بنابراین برای آگاهی نسبت به تحقق جرم استفاده از سند مجعول ابتدا باید ، به تعاریف قوانین مدنی از سند ، توجه ویژه ای گردد . اگر به لحاظ حقوقی برگه ساخته شده در زمره تعریف قانون از اسناد قرار نگیرد ؛ مطابق با قواعد و مقررات جزایی ، فعل ارتکابی مشمول تعریف جرم استفاده از سند مجعول قرار نخواهد گرفت و به تبع در خصوص مرتکب ، مجازات استفاده از سند مجعول اعمال نخواهد شد.

تعریف سند مجعول

در تعریف جرم استفاده از سند مجعول اختصاراً می توان گفت ؛ چنانچه شخصی سندی را که بر اساس مواده 523 لغایت 539 قانون مجازات اسلامی مجعول است را با علم به مجعولیت استفاده نماید مرتکب جرم استفاده از سند مجعول شده است و علاوه بر تحمل مجازات استفاده از سند مجعول می بایست خسارات شاکی را نیز جبران نماید.

در اینجا لازم به ذکر است که گفته شود ؛ مباحث مربوط به حقوق کیفری از پیچیدگی های خاصی خود برخوردار هستند . لذا ممکن است طرح شکایت بدون آگاهی کافی نسبت به نحوه ارتکاب جرائم ، منجر به نتیجه مطلوب نگردد و چه بسا شاکی را با خطر طرح شکایت افترا و اعاده حیثیت از سوی طرف مقابل مواجعه نماید . از اینرو بهتر است که شکوائیه از طریق مراجعه به وکیل کیفری و بررسی تمام جوانب پرونده از جمله شکوائیه جرم استفاده از سند مجعول ، تنظیم گردد .

مراحل و نحوه طرح شکایت در استفاده از سند مجعول

طرح شکایت در جرم استفاده از سند مجعول به مانند سایر جرائم از ثبت شکایت آغاز می شود . با تنظیم و ثبت شکایت در مرحله بعدی با وصول پیامک از سامانه ثنا در خصوص پیگیری پرونده و مراجعه به کلانتری می بایشت شاکی با اخذ کپی از اوراق پرونده و نامه کلانتری نسبت به مراجعه و تشکیل پرونده در کلانتری اقدامات لازم را انجام دهد . مامور تحقیق کلانتری بعد از حضور شاکی نسبت به اخذ توضیحات از شاکی در خصوص چگونگی نحوه وقوع جرم تحقیقات لازم را انجام می دهد .

در صورت دستور مقامات قضایی از سوی ضابطین قضایی نسبت به تنظیم صورتجلسه اظهارات شهود شاکی و نیز انجام تحقیقات محلی در کلانتری اقدامات ضروری صورت خواهد گرفت . ضابطین در صورت تکمیل دستورات مقام قضایی ، پرونده را به دادسرای محل وقوع جرم ارسال می نمایند . بعد از ارجاع پرونده به دادسرا در صورتی که دلایل کافی باشد ؛ بازپرس و یا دادیار مربوطه یا دعوت از متهم نسبت به انجام تحقیقات و اخذ تامین از متهم افدامات فانونی را انجام خواهند داد .

در صورتی که بنا به نظر مقام قضایی جرم متوجه متهم باشد و مجازات جرم استفاده از سند مجعول قابل اعمال باشد ؛ پرونده با صدور قرار جلب به دادرسی به دادگاه کیفری دو ارسال می گردد . دادگاه نیز با تشکیل پرونده و استماع دفاعیات طرفین بنا به استنباط قاضی از نحوه وقوع جرم و مستندات و اوراق پرونده ، به تناسب نظر قضایی خود اقدام به صدور حکم برائت و یا محکومیت متهم خواهد نمود . هر دو حکم صادره از دادگاه بدوی ( برائت یا محکومیت ) قابل اعتراض در دادگاه تجدیدنظر است .

بعد از ارجاع پرونده به دادگاه تجدیدنظر ، در صورت نیاز به اخذ توضیحات شفاهی و یا سایر موارد دادگاه تجدیدنظر می تواند جلسه رسیدگی تشکیل تشکیل دهد . در غیر اینصورت با مطالعه لایحه دفاعیه و بررسی مجدد اوراق و مستندات پرونده ، دادگاه تجدید نظر اقدام به صدور رای مقتضی خواهد نمود . رای صادره از دادگاه تجدیدنظر در این مرحله قطعی خواهد بود .

غیر قابل گذشت بودن جرم استفاده از سند مجعول

به استثناء ماده 536 قانون مجازات مجازات اسلامی که استفاده از سند مجعول را در خصوص اسناد عادی قابل گذشت عنوان نموده است در سایر موارد جعل ، مندرج در مواده 523 لغایت 539 قانون مجازات اسلامی از نظر قانون گذار ارتکاب جرم استفاده از سند مجعول قابل گذشت نخواهد بود . بنابراین در خصوص جعل اسناد (به استثناء جعل سند عادی ) با گذشت شاکی پرونده مختومه نخواهد شد و از باب اخلال در نظم عمومی بازپرس می تواند با انجام تحقیقات و در صورتی که جرم متوجه متهم باشد پرونده را برای صدور حکم به دادگاه کیفری ارسال نماید .

مرور زمان در جرم استفاده از سند مجعول

جرم استفاده از سند مجعول می تواند در خصوص اسناد عادی و یا اسناد رسمی صورت گیرد . مرور زمان در جرم استفاده از سند مجعول با توجه به اینکه اوراق مجعول عادی یا رسمی است متقاوت خواهد بود . بنابراین می توان با تفکیک اسناد مجعول به رسمی و عادی

• مرور زمان درجرم استفاده از سند عادی مجعول موضوع ماده 536 قانون مجازات اسلامی : یک سال
• مرور زمان در جرم استفاده از سند مجعول عادی و رسمی درجه 5 : 7 سال
• مرور زمان در جرم استفاده از سند عادی و رسمی مجعول درجه 6 : 5 سال

درجه مجازات جرائم با توجه به ماده 19 قانون مجازات اسلامی و با توجه به حداکثر مجازات حبس تعیینی در مواد 524 لغایت 539 قانون مجازات اسلامی ( به استثناء ماده 536 قانون مذکور ) تعیین گردیده است .

جرم استفاده از سند مجعول درجه چند است ؟

جرم استفاده از سند مجعول اعم از سند عادی و یا رسمی از جرائم درجه 5 و 6 هستند . برای تعیین درجه مجازات جرایم باید حداکثر مجازات قانونی جرم را با توجه به ماده 19 قانون مجازات اسلامی مقایسه و محاسبه نماییم .

نمونه شکایت استفاده از سند مجعول

شاکی : آقا و یا خانم …… فرزند …… متولد ….. کد ملّی ……… اشتغال به شغل …… به نشانی ………

متهم : آقا و یا خانم …… فرزند …… متولد ….. کد ملّی ……… اشتغال به شغل …… به نشانی ………

عنوان مجرمانه: استفاده از سند مجعول موضوع ماده 745 قانون مجازات اسلامی مبنی بر …..

ادله و منضمات: ( شکوائیه جعل و تمام لوایح که به امضای قاضی اشاره شده است)

زمان و محل وقوع جرم: ( دادسرای ناحیه 4 یا دادگاه تجدیدنظر – اولین باری که به جعل قاضی اشاره شده )

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه ….. شهر تهران

با سلام و عرض ادب

احتراما محضر مقام عالی معروض می دارم ؛ مشتکی عنه ردیف اول در مورخ …… علیه اینجانب اقدام به طرح شکایت تحت عنوان ….. نمودند . مشارالیه در راستای اثبات و حدوث ضرر معنوی جرم ، مبنی بر ورود خسارات روحی و روانی ( تمایل به خودکشی ) اقدام به ارائه گواهی مرکز روانشناسی …… نمودند . همچنین در متن گواهی مذکور ، از مرکز مشاوره ای نام برده شده که بنا به اطلاعات واصله مجوزی از سوی سازمان روانشناسی مبنی بر تاسیس مرکز مشاوره تحن عنوان ….. صادر و اخذ نگردیده است. در نتیجه به نظر مهری که در ذیل گواهی نامه موصوف درج گردیده ؛ بر خلاف حقیقت ساخته ( جعل ) شده است .

با عنایت به موارد موصوف و با استناد به مواد آئین نامه رسیدگی به تخلفات ……. و ماده 745 قانون مجازات اسلامی ( بخش تعزیرات مصوب 1375 ) رفتار متهم به لحاظ مقررات جزایی کشور ایران دارای وصف مجرمانه است . با توجه به آن که این اقدام متهم  موجبات ضرر حیثیتی و مالی اینجانب فراهم گردانده است . از اینرو جهت ممانعت از تجری بیشتر نامبرده از مقام عالی تقاضا تعقیب کیفری مشتکی عنهم جهت اعمال مجازات استفاده از سند مجعول مورد استدعا می باشد .