مجازات شهادت دروغ
مجازات شهادت دروغ، اثبات شهادت دروغ، مهلت شکایت شهادت دروغ، مجازات شهادت دروغ در قانون جدید، شهادت دروغ در دادگاه و کلانتری از موضوعات مقاله پیش رو است که سایت وکیل نوری از دیدگاه وکیل کیفری به آن پرداخت است .
مجازات شهادت دروغ را قانونگذار در ماده 650 از قانون مجازات اسلامی ( بخش تعزیرات ) بیان نموده است . مطابق با ماده مذکور ، هر شخصی مرتکب جرم شهادت دروغ گردد ؛ به حبس از سه ماه و یک روز تا دو سال و یا جزای نقدی از یک میلیون و پانصد هزار تا دوازده میلیون ریال محکوم خواهد شد . البته در اصلاحیه جدید قانون مجازات ، میزان جزای نقدی مجازات شهادت دروغ افزایش داشته است .
شهادت دروغ از افعالی است که تاثیر مستقیم بر تضییع حقوق افراد جامعه دارد و می تواند بر عدالت قضایی خدشه وارد نماید. چرا که در بسیاری از قوانین از جمله قانون آیین دادرسی مدنی ، قانون مدنی ، قانون آیین دادرسی کیفری و غیره ، شهادت یکی از ادله اثبات دعوی است و تعداد قابل توجه ای از دعاوی که در مراجع قضایی طرح می شوند از طریق شهادت شهود به اثبات می رسند . بنابراین طرح دعوی کیفری علیه شاهد کذب می تواند نقش موثری در ممانعت از ارتکاب جرم شهادت دروغ داشته باشد .
برای تحقق جرم شهادت دروغ ضرورت دارد که در ماده مذکور ، به تعریف قانون گذار از شهادت دروغ توجه گردد . مطابق با تعریف قانون گذار از جرم شهادت دروغ می توان گفت تحقق جرم شهادت دروغ منوط به تحقق شرایطی است ؛ از جمله
- اظهارات شاهد باید نزد مقام رسمی صورت گیرد .
- شاهد به کذب بودن شهادت آگاه باشد .
- شاهد با اراده خود اقدام به ادای شهادت دروغ نماید .
شهادت دروغ از جرائم مطلق است . به این معنی که کسب نتیجه، در تحقق جرم شهادت دروغ، تاثیری نخواهد داشت . بنابراین چنانچه شخصی در دادگاه اقدام به ادای شهادت علیه دیگری نماید ؛ اما دادگاه ولو به هر دلیلی اقدام به محکومیت شخص ننماید ؛ علارغم آن که از شهادت متهم ، ضرر مالی و یا معنوی متوجه دیگری نگردیده است ؛ ولی مطابق قانون جرم شهادت دروغ محقق شده است .
مجازات شهادت دروغ در قانون جدید
مجازات شهادت دروغ در قانون جدید در اصلاحیه مورخه (1403/03/30 ) ماده 650 قانون مجازات اسلامی مقرر داشته ؛ برای مرتکب جرم شهادت دروغ ، حبس از سه ماه و یک روز تا دو سال و یا جزای نقدی از هشت میلیون و دویست و پنجاه هزار تومان تا سی و سه میلیون تومان به عنوان مجازات شهادت دروغ تعیین گردید . بنا به تبصره ماده 650 قانون مجازات اسلامی ، تعیین مجازات حبس و جزای نقدی برای جرم شهادت دروغ علاوه بر مجازاتی است که در جرائم دیات ، قصاص و حدود در خصوص شهادت دروغ مقرر گردیده است .
با توجه به تبصره ماده 650 قانون مجازات ، می توان گفت ؛ مجازات شهادت دروغ در خصوص متهم به ارتکاب جرم شهادت دروغ به نحوی است که گاهاً دادگاه علاوه بر اعمال مجازات اصلی شهادت دروغ ، متهم را بسته به نتیجه ای که شهادت کذب به همراه داشته است نیز محکوم و مجازات می نماید . بنابراین با توجه به نتیجه شهادت دروغ می توان گفت؛ مجازات های قابل اعمال برای شهادت دروغ عبارت است از :
- مجازات قصاص
- محکومیت به پرداخت دیه
- مجازات حبس
- مجازات جریمه مالی
- مجازات عدم پذیرش گواهی در پرونده های آتی
- جبران خسارت
شهادت دروغ از افعالی است که تاثیر مستقیم بر تضییع حقوق افراد جامعه دارد و می تواند بر عدالت قضایی خدشه وارد نماید. لذا علاوه بر مجازات اصلی امکان آن دارد متهم به برخی مجازات های دیگر نیز محکوم شوند . قانونگذار در ماده 650 قانون مجازات اسلامی در رابطه با مجازات جرم شهادت دروغ سه ماه و یک روز تا دو سال حبس یا 82/500/000 تا 330/000/000 را به عنوان جزای نقدی را برای مجرم تعیین نموده است .
شهادت دروغ در دادگاه
شهادت دروغ در دادگاه از رایج ترین مصادیق ادای شهادت کذب است . با توجه به نص ماده 650 قانون مجازات که عنوان داشته « هر کس در دادگاه نزد مقام رسمی شهادت دروغ دهد….. » ملاحظه می گردد که اقامه شهادت در نزد مقام قضایی ( قاضی ) از اصلی ترین شرایط تحقق جرم شهادت دروغ است . بنابراین چنانچه شهادت دروغ در برگه استشهادیه صورت گرفته باشد و این برگه به پیوست دادخواست و یا شکوائیه تقدیم مرجع قضایی شود نمی توان گفت که جرم شهادت دروغ محقق شده است .
در نتیجه شهادت دروغ می بایست هم در دادگاه باشد و هم در نزد مقام قضایی انجام شود . در غیر اینصورت دادگاه نمی توواند مرتکب را به مجازات شهادت دروغ محکوم نماید . در مواردی که شهادت در نتیجه دادرسی تاثیر گذار باشد . در صورت اثبات تحقق جرم شهادت دروغ، فرد متضرر از شهادت می تواند از طریق اعاده دادرسی نسبت به بی اعتباری رایی که مبتنی بر شهادت صادر شده است ؛ اقدام قضایی لازم را انجام دهد. البته این در حالی است که تنها مستند رای شهادت باشد .
البته در نظریه اداره حقوقی قوه قضائیه در برخب موارد شهادت دروغ در خارج از دادگاه نیز جرم تلقی شده است که عبارت است از :
- شهادت در اداره ثبت احوال موضوع ماده 49 قانون ثبت احوال : شهادت کذب مبنی بر شخصی صاحت فرزند شده است به نحوی که موثر در صدور شناسنامه باشد .
- ماده 2 قانون تخلفات جرائم و مجازات مربوط به اسناد سجلی : افرادی که عامدا و عالماً اعلام خلاف واقع در امر ولادت ، وفات و یا هویت نمایند .
- ماده 10 قانون تصدیق انحصار وراثت : شهادت بر خلاف واقع در خصوص تحصیل تصدیق وراثت .
- بند 2 ماده 15 قانون ورود و اقامت اتباع خارجه : کسی که برای تحصیل جواز اقامت و ورود در نزد مقام ذی المدخل خلاف واقع اظهار نماید.
مجازات شهادت دروغ در شورای حل اختلاف
مجازات شهادت کذب در شورای حل اختلاف در خصوص مرتکب قابل اعمال نیست. چرا که با تصویب مقررات جدید ، شورای حل اختلاف دیگر دارای شان قضایی جهت رسیدگی به امور ترافعی و حل اختلافات را ندارد و صرفاً در راستای حصول صلح و سازش فی مابین طرفین اقدام به تشکیل جلسه رسیدگی می نماید .
بنابراین با توجه به نص ماده 650 قانون مجازات اسلامی که ادای شهادت نزد مقام رسمی را شرط تحقق جرم شهادت کذب عنوان نموده است ؛ شهادت دروغ در شورای حل اختلاف را به لحاظ فقدان شان قضایی شورا ، نمی توان مصداق جرم شهادت دروغ در نظر گرفت .
مجازات شهادت دروغ در کلانتری
مجازات شهادت کذب در کلانتری چیست ؟ در پاسخ باید گفت که چنانچه شخصی در کلانتری اقدام به ادای شهادت دروغ نماید نمی توان او را از جهت ارتکاب جرم شهادت دروغ مورد تعقیب قضایی قرار داد . چرا که مامور کلانتری به لحاظ حقوقی مقام رسمی قضایی نیست بلکه ضابط قضایی است . از اینرو یکی از شرایط تحقق جرم شهادت کذب که همان « شهادت نزد مقام قضایی » است در خصوص شهادت دروغ در کلانتری و نزد مامورین انتظامی محقق نمی گردد .
شهادت دروغ را چگونه اثبات کنیم ؟
در پاسخ به سوال نحوه اثبات جرم شهادت کذب باید گفت که شکایت از شاهد کذب مانند تمام دعاوی دیگر می بایست از طریق ادله اثبات دعوی صورت گیرد . هر یک از ادله اثبات دعوی به تنهایی یا همراه با سایر قرائن می تواند جرم شهادت کذب را اثبات نماید . در قا ادله اثبات دعوی عبارت است از :
- اقرار
- سند
- شهادت
- امارات
- قسم
- علم قاضی
در صورتی که شاهد از شهادت رجوع نماید . این امر به منزله اقرار ضمنی مرتکب یه کذب بودن شهادت است . هر یک از دلایل مذکور می تواند به تنهایی و یا همراه با دیگر دلایل در اثبات جرم شهادت دروغ موثر باشند .
مهلت شکایت از شهادت دروغ
مهلت شکایت از شهادت دروغ با توجه به آن که جرم شهادت کذب از دسته جرایم قابل گذشت است ؛ مطابق با ماده 106 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392 در جرائم قابل گذشت مدت زمان شکایت یک سال تمام شمسی از تاریخ آگاهی از وقوع جرم است .
بنابراین چنانچه شاکی ظرف یک سال از ارتکاب جرم اقدام به طرح شکایت از متهم ننماید ؛ برابر مقررات جزائی جرم شهادت کذب مشمول مرور زمان می گردد و در صورتی که شاکی بعد از یک سال اقدام به طرح شکایت نماید ؛ مقام قضایی با صدور قرار موقوفی تعقیب ، پرونده را مختومه می نماید .
مجازات شهادت دروغ در اعسار ( استشهادیه )
مجازات شهادت دروغ در اعسار چنانچه صرفاً مستند به استشهادیه باشد در خصوص شاهد قابل اعمال نمی باشد . چرا که یکی از شرایط تحقق جرم شهادت کذب ، یعنی ادای شهادت در نزد مقام قضایی ایجاد نگردیده است . اما چنانچه شاهد در دادگاه اعسار حاضر شود و علی رغم آنکه نسبت به ملائت مدعی اعسار آگاه بوده است ولی نسبت به اعسار او شهادت دهد مرتکب جرم شهادت کذب شده است .
نمونه شکایت شهادت دروغ
ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه … تهران
با سلام و عرض ادب
احتراماً اینجانب در مقام شاکی شکوائیه تقدیمی ، محضر مقام محترم معروض می دارم ؛ مشتکی عنه در پرونده کلاسه …. مطروح در شعبه …. دادگاه عمومی و کیفری شهر تهران به عنوان شاهد حاضر گردیدند . بنا به اظهارات ایشان که اعلام داشتند اینجانب را در حال سرقت از مغازه واقع در …. مشاهده نمودند .
با توجه به آنکه در زمان و تاریخ اعلامی از سوی مشتکی عنه اینجانب در …. حاضر بودم و حضور اینجانب از طریق دوربین های مدار بسته موجود در مکان ثبت و ضبط گردیده است ؛ لذا مبین بوده که اظهارات مشتکی عنه کذب می باشد . بنابراین مستند به ماده 650 قانون مجازات اسلامی تعقیب نامبرده مورد تقاضا است .
سوالات متداول
شهادت دروغ در دادگاه چه حکمی دارد ؟
پاسخ : اصلاحیه ماده 650 قانون مجازات اسلامی در رابطه با مجازات جرم شهادت دروغ برای مرتکب سه ماه و یک روز تا دو سال حبس یا 82/500/000 تا 330/000/000 را به عنوان جزای نقدی تعیین نموده است .
شهادت دروغ قابل گذشت است ؟
پاسخ : بله شهادت دروغ قابل گذشت است و با گذشت شاکی اقدامات قضایی متوقف می گردد .
مجازات شهادت دروغ درجه چند است ؟
پاسخ : با توجه به مجازات دو سال حبس تعزیری برای مرتکب جرم شهادت دروغ با استناد به ماده 119 قانون مجازات اسلامی ، جرم شهادت دروغ از جرائم درجه شش است .