تقسیم ارث

تقسیم ارث

تقسیم ارث یکی از اقسام دعاوی تقسیم مال مشاع است که توسط وکیل حقوقی مطرح می گردد . در مواردی که مالک مال فوت می نماید و ورثه او نسبت به تقسیم ارث اختلاف دارند و اقدامات حقوقی در رابطه با تقسیم و انتقال سهم دیگر وراث را انجام نمی دهند ؛ باید مراحل تقسیم ارث از جمله دعوای تقسیم ترکه از طرف ورثه مطرح گردد .

البته در مواردی که ورثه قصد انتقال سهم خود به دیگر ورثه و یا خرید سهم دیگر وراث را ندارند ؛ توصیه دفتر حقوقی وکیل نوری آن است که به جای طی نمودن مراحل تقسیم ارث و النهایه اقامه دعوی ، در صورت حصول سایر شرایط ، دعوی دستور فروش ملک مشاع اقامه گردد ؛ که به لحاظ هزینه دادرسی و مدت زمان رسیدگی دارای آثار مطلوبی برای فرد اقامه کننده دعوا است .

اما در خصوص مراحل تقسیم ارث که به ترتیب عبارت است از :

• اخذ گواهی فوت
• مهر و موم ترکه
• تحریر ترکه
• اخذ گواهی حصر وراثت

اخذ گواهی فوت

اخذ گواهی فوت توسط ورثه ، به عنوان یکی از مراحل تقسیم ارث از طریق اداره ثبت احوال باید انجام گردد . برای اخذ گواهی فوت ، ورثه متوفی باید به همراه مدارک شناسایی متوفی مانند شناسنامه و کارت ملی ، همچنین گواهی پزشک یا بیمارستان و یا آرامستان به همراه دو شاهد به اداره ثبت احوال مراجعه نمایند و بعد از ثبت واقعه فوت اقدام به اخذ گواهی فوت نمایند .

مهر و موم ترکه

مهر و موم ترکه اقدامی حقوقی است که از سوی ورثه برای حفظ و نگهداری ترکه انجام می شود . برای مهر و موم ترکه می بایست به دادگاه صلح مراجعه گردد . در صورت مهر و موم ترکه ، وراث نمی توانند از مال به دلخواه استفاده نمایند . در واقع در صورت مهر و موم ترکه وراث از دخل و تصرف در ترکه منع می شوند .

مهر و موم ترکه مطابق با ماده 167 قانون امور حسبی به درخواست اشخاص ذیل صورت می گیرد :

1. ورثه و یا نماینده قانونی وراث
2. موصی له ( شخصی که متوفی برای او از ترکه سهم تعیین نموده است ).
3. وصی ( شخصی که از طرف متوفی برای انجام اموری تعیین نموده است ).
4. طلبکار

هر یک از ورثه و نیز طلبکاران می توانند با ارائه دادخواست به دادگاه صلح محل اقامت متوفی نسبت به مهر و موم ترکه اقدام نمایند .

تحریر ترکه

تحریر ترکه برای مشخص شدن میزان دارایی و نیز دیون متوفی ضروری است . درخواست تحریر ترکه از سوی هر یک از ورثه و نیز وصی قابل طرح است . دعوی تحریر ترکه در دادگاه صلح که اقامت متوفی در حوزه قضایی آن قرار دارد ؛ رسیدگی می گردد .

ماده 208 قانون امور حسبی در مواردی که بین ورثه ، غایب و یا محجور بوده باشد ؛ امین و قیم را در فرجه زمانی 10 روز از تاریخ ابلاغ سمت ، ملزم به ارائه دادخواست تحریر ترکه ، نموده است . برای رسیدگی به درخواست تحریر و ترکه مرجع رسیدگی کننده اقدام به نشر آگهی می نماید و در آن مهلتی که کمتر از 10 و بیش از 3 ماه نباشد ؛ را به بستانکاران و مدیونین متوفی می دهد تا اگر ادعایی نسبت به ترکه دارند را اعلام نمایند .

بعد از گذشت مدت تعیینی در آگهی تحریر ترکه مرجع رسیدگی کننده با ارسال ابلاغ به ورثه، موصی له و وصی اقدام به تعیین وقت و رسیدگی به درخواست تحریر و ترکه و صدور حکم خواهد نمود .

اخذ گواهی حصر وراثت

اخذ گواهی حصر وراثت برای تعیین ورثه متوفی صورت می گیرد . بنابراین با انجام تحریر و گواهی حصر وراثت به ترتیب اموال و ورثه متوفی مشخص می گردند. سابقاً اخذ گواهی از طریق شورای حل اختلاف صورت می گرفت که با تغییر قانون ، ورثه با اخذ گواهی فوت همراه مدارک شناسایی ، مستقیماً با مراجعه به اداره ثبت احوال می توانند نسبت به اخذ گواهی حصر وراثت اقدام نمایند .

مراحل تقسیم ارث توسط دادگاه

مراحل تقسیم ارث که پیشتر در مورد آن توضیحاتی داده شده نیز باید در دادگاه نیز طی شود . فقط با این توضیح که انجام مرحله مهر و موم ترکه در مراحل تقسیم ارث توسط دادگاه ، اختیاری بوده است . لذا دادگاه می تواند بدون انجام مرحله مهر و موم ترکه ، نسبت به تقسیم ارث حکم لازم را صادر نماید .

تقسیم ارث توسط دادگاه در صورتی که ارزش مالی ترکه کمتر از صد میلیون تومان باشد در دادگاه صلح محل اقامت متوفی می بایست مطرح گردد ؛ ولی چنانچه ارزش دارایی متوفی بیش از صد میلیون تومان باشد ، دادگاه عمومی و حقوقی واقع در اقامتگاه متوفی به دعوی تقسیم ارث رسیدگی خواهد نمود.

قانون جدید تقسیم ترکه

قانون جدید تقسیم ترکه در سه مورد تعییراتی را برای طی نمودن مراحل تقسیم و نیز میزان سهم همسر متوفی تعیین نموده است . بر مبنای مقررات جدید دیگر الزامی وجود ندارد که برای اخذ گواهی حصر وراثت دادخواست حقوقی به شورای حل اختلاف داده شود ؛ بلکه مستقیماً می توان با مراجعه به اداره ثبت احوال محل اقامت متوفی گواهی حصر وراثت را دریافت نمایید .

همچنین سابقاً برای مهر و موم ترکه می بایست به شورای حل اختلاف مراجعه می گردید ؛ اما مطابق مقرات فعلی مرجع صالح برای ارائه دادخواست مهر و موم ترکه دادگاه صلح است . در خصوص میزان ارث همسر متوفی که سابقاً نه از عرصه و نه قیمت آن ارث می برد به موجب مقررات جدید همسر متوفی بدون استثناء از قیمت کل دارایی متوفی ارث می برد .

مدت زمان تقسیم ارث در دادگاه

مدت زمان تقسیم ارث در دادگاه ها متناسب با حجم کاری مجتمع قضایی رسیدگی کننده به دعوی متفاوت است. اما با توجه به آنکه برای تقسیم ارث در دادگاه انجام تحریر ترکه الزامی است و همچنین رسیدگی به دعوای تقسیم ارث دو مرحله ای ( بدوی و تجدیدنظر ) است . می توان تقریباً مدت زمات یک سال را برای دعوی تقسیم ترکه در نظر گرفت .

با توجه به مدت زمان تقسیم ارث در دادگاه ، امکان دارد که برخی ورثه و یا حتی ثالث خساراتی را به ترکه وارد نماید . لذا با توجه به حدوث اختلافات فی مابین ورثه و بیم تخریب و تلف ترکه ابتداً نسبت به ارائه دادخواست مهر موم ترکه اقدام گردد .

سوالات متداول

مراحل شکایت برای گرفتن ارث در موارد وجود توافق بین وراث نیز باید رعایت شود ؟

پاسخ : رعایت مراحل تحریر ترکه و مهر و موم ، در مواردی که برای تقسیم ارث بین ورثه توافق وجود دارد ؛ الزامی نیست .

قانون جدید تقسیم ارث بین فرزندان کدام است ؟

پاسخ : بر مبنای فقهی ارث دختر و پسر یک به دو خواهد بود و تاکنون تغییری در این خصوص در مقررات تقسیم ارث بین فرزندان تصویب نگردیده است .

عدم همکاری وراث در تقسیم ارث چه کار می توانیم انجام دهیم ؟

پاسخ : بایستی ابتدا نسبت به اخذ گواهی فوت  و همچنین اخذ گواهی حصر وراثت اقدام نمایید . سپس بعد از صدور حکم در خصوص تحریر ترکه ، نسبت به طرح دعوی تقسیم ارث اقدام قانونی لازم را انجام دهید .