الزام به تمکین

الزام به تمکین زوجه

دادخواست الزام به تمکین مجدد و بررسی تمکین عام و خاص و الزام به تمکین در عقد موقت و نامزدی  و الزام به تمکین در چه صورت رد می شود موانع و آثار عدم تمکین دفاع از دعوی،  الزام به تمکین از کاربردی ترین دعاوی است که علیه زوجه مطرح می گردد. از اینرو سایت وکیل نوری سعی دارد از نگاه وکیل خانواده به ابعاد مختلف دعوی الزام به تمکین بپردازد.

دعوی الزام زوجه به تمکین ارتباط حقوقی موثری با دیگر دعاوی خانواده از جمله طلاق به درخواست مرد و مطالبه نفقه زوجه دارد. لذا پیشنهاد می گردد برای آگاهی بهتر از حقوق خود ضمن مطالعه مقاله پیش رو مقالات ذکر شده را نیز مطالعه نمایید .

الزام به تمکین زوجه از سوی زوج، از آثار وضع ماده 1105قانون مدنی است. در ماده قانونی مذکور، زوجه مکلف گردیده است در منزلی که شوهر تعیین می نماید؛ سکونت نماید. بنابراین چنانچه زوجه از حضور در منزل مشترک امتناع نماید زوج می تواند از دادگاه درخواست صدور حکم بر الزام به تمکین زوجه را بخواهد. البته زوج باید به این نکته توجه داشته باشد که اجرای حکم تمکین منوط به تهیه منزل و اثاثیه مطابق با شئونات زن است.

الزام به تمکین مجدد زوجه

الزام به تمکین مجدد زوجه غالباً در مواردی مطرح می گردد که زن در مرحله اجرای حکم تمکین به طور صوری همراه مددکار به منزل مشترک مراجعه می نماید ولی در مدت خیلی محدودی بعد از تنظیم صورتجلسه، اقدام به ترک مجدد منزل مشترک می نماید. در این موارد زوج می تواند با فوریت های پلیسی 110 تماس گرفته تا خروج زوجه صورتجلسه گردد و نیز این موضوع را به مددکار واحد اجرای احکام اطلاع دهد .

زوج می تواند ضمن تقدیم مجدد دادخواست الزام به تمکین در دعاوی نفقه و طلاقی که از سوی زوجه مطرح می گردد با استناد به مدارک موجود به ترک مجدد منزل اشاره نماید و در صورت اثبات موضوع از آثار حکم الزام به تمکین با استناد به اجرای صوری دادنامه تمکین در مقابل دعاوی مطروحه از زوجه دفاع حقوقی نماید .

اما گاهاً دعوی الزام به تمکین مجدد در مواردی مطرح می گردد که دعوی الزام زوجه به تمکین از سوی دادگاه رد می گردد. در این موارد سوال است که زوج در فاصله چه مدتی می تواند از دادگاه درخواست الزام به تمکین مجدد را مطرح نماید ؟ در پاسخ می توان گفت اگر رد دعوی الزام زوجه به تمکین مستند به عدم ارائه دلایل موجه باشد؛ در این مورد فاصله زمانی مطرح نیست و زوج بعد از تهیه دلایل اثباتی می تواند دعوی الزام به تمکین مجدد را مطرح نماید .

اما اگر رد دعوی الزام زوجه به تمکین مستند به موانع تمکین از قبیل بیماری و خوف جانی باشد تا زمان رفع مانع زوج نمی تواند دعوی الزام به تمکین مجدد را مطرح نماید . در خصوص خوف جانی ناشی از ضرب و جرح زوجه چنانچه ضرب و جرح شدت نداشته باشد گذشت مدت زمان عرفی ملاک رفع خوف است ولی در کل در موارد خوف ملاک رفع خوف با توجه به دلایل موجود مبتنی بر نظر قاضی است .

بیشتر بخوانید: وکیل طلاق توافقی

الزام به تمکین عام و خاص

تمکین در قانون ایران شامل دو قسم تمکین عام و تمکین خاص می گردد. عدم ایفاء وظایف زناشویی از سوی زوجه اعم از آنکه مربوط به تمکین عام یا خاص باشد؛ موجب طرح دعوی تمکین از سوی زوج می گردد. برای آگاهی بیشتر نسبت به تمکین عام و خاص، مختصراً توضیحاتی در این بخش از مقاله ارائه می گردد.

تمکین عام

تمکین عام اصطلاحاً به معنی فرمانبرداری تعبیر می شود. با توجه به آنکه برابر با ماده 1105 از قانون مدنی ریاست خانواده از خصائص مرد  است. لذا زن مطابق عرف ، قانون و شرع می بایست از شوهر اطاعت نماید. از مهم ترین مصادیق تمکین عام می توان به ماده 1114 قانون مدنی اشاره داشت که زن را مکلف می نماید در منزلی که شوهر تعیین نموده است سکونت نماید.

تمکین خاص

تمکین خاص اصولاً به روابط زناشویی ( رابطه جنسی ) متعارف فی مابین زوجین اشاره دارد. بنابراین زوجه این حق را دارد که نسبت به تمایلات جنسی نامتعارف زوج تمکین ننماید و در این موارد زوج نمی تواند زوجه را الزام به تمکین نماید.

الزام به تمکین در عقد موقت ( صیغه )

الزام به تمکین در عقد موقت تفاوتی با عقد دائم ندارد. برابر با نظریه شماره 7/1401/255 به تاریخ 1401/03/30 در عقد موقت نیز تمتع از حقوق زوج است و مانند حقوق دیگر زوج قابل طرح در محاکم قضایی می باشد. البته در نشست قضایی مورخ 1397/04/28 مطابق نظر هیئت عالی در صورتی که برای تمکین در عقد موقت شرط پرداخت مهریه تعیین شود و زوجه بعد از پرداخت نفقه از تمکین خاص امتناع نماید؛ مهریه از سوی زوج قابل مطالبه است .

الزام به تمکین در دوران عقد ( نامزدی )

الزام به تمکین در دوران عقد منوط به تحقق شروطی است. در ماده 1085 قانون مدنی این حق به زوجه داده شده است که در مقابل درخواست تمکین زوج از ایفای وظایف زناشویی مبنی بر تمکین خاص، تا زمان پرداخت کامل مهریه از سوی زوج، امتناع نماید. به عبارتی زوج در دوران عقد نمی تواند زوجه را ملزم به برقراری رابطه جنسی نماید .

امتناع زوجه از تمکین تا دریافت کامل مهریه را در اصلاح حقوقی، حق حبس گویند. استفاده از حق حبس از سوی زوجه منوط به تحقق چند شرط بوده که عبارت است از :

• مهریه زوجه حال باشد .
• زوجه باکره باشد.

در استفاده از حق حبس باید به این نکته توجه داشت که استفاده از حق حبس، مانع طرح دعوی الزام زوجه به تمکین عام ، از سوی زوج نخواهد بود .

الزام به تمکین در چه صورت رد می شود ؟

الزام به تمکین در مواردی از سوی دادگاه رد می شوند. به مواردی که به زن اجازه عدم تمکین داده شده است؛ موانع قانونی تمکین، گویند. به موانع تمکین در قانون مدنی به طور پراکنده اشاره شده است که در یک جمع بندی کلی می توان به به شرح ذیل به موانع تمکین زوجه اشاره نمود.

موانع مشروع برای عدم تمکین زن

موانع مشروع برای عدم تمکین زن در صورتی که محقق شوند زن علی رغم امتناع از تمکین مستحق دریافت نفقه خواهد بود.

• ابتلای زوج و یا زوجه به بیماری های جنسی و مقاربتی ( موضوع ماده 1127 قانون مدنی )
• ضرر و خوف جانی و شرافتی و مالی ( موضوع ماده 1115 قانون مدنی )
• اعطای حق سکونت به زوجه ( موضوع ماده 1114 قانون مدنی )
• استفاده زوجه از حق حبس ( موضوع ماده 1085 قانون مدنی )

رفع هر یک از موانع تمکین موجب استفاده زوج از حق الزام به تمکین خواهد شد. اثبات موانع تمکین با زوجه است ولی در صورت اثبات تحقق موانع تمکین، اثبات رفع موانع از تکالیف زوج خواهد بود.

آثار عدم تمکین زن

آثار عدم تمکین زن در قانون مدنی تعیین شده است. در صورتی که زن از مرد تمکین ننماید به لحاظ قانونی ناشزه محسوب می شود. عدم تمکین آثار حقوقی متعددی را برای زن به همراه خواهد داشت. از جمله آثار عدم تمکین زن می توان به موارد ذیل اشاره داشت :

1. عدم استحقاق زوجه به دریافت نفقه مستند به ماده 1108 قانون مدنی
2. محرومیت زوجه به دریافت نصف اموال شوهر در زمان طلاق مستند به بند الف عقدنامه
3. صدور اجازه ازدواج مجدد مرد مستند به مواد 16 و 17 قانون حمایت خانواده مصوب 1395
4. عدم استحقاق زوجه به دریافت نحله

با توجه به موارد مذکور مشخص می گردد که زن در موارد عدم تمکین مجازات نمی شود چرا که عدم تمکین برای زوجه آثار کیفری ندارد. بنابراین زوج نمی تواند از طریق اجبار زوجه را مجبور به تمکین نماید و صرفاً می تواند به آثار عدم تمکین، در موارد ضروری استناد و یا استفاده نماید.

دفاع زوجه در دعوی الزام به تمکین

دفاع زوجه در دعوی الزام به تمکین صرفاً می تواند مستند به موانع مشروع در خصوص مجوزهای قانونی برای عدم تمکین باشد که پیش تر در این مقاله به آن اشاره داشتیم. همچنین زوجه می تواند در زمان تشکیل جلسه دادگاه در پاسخ به سوال قاضی اعلام دارد که حاضر به بازگشت به خانه است. در صورت صدور حکم مبنی بر محکومیت زوجه به تمکین می توان در مرحله اجرا به عدم تطابق محل سکونت و اثاثیه با شئونات زوجه نیز مورد استناد قرار گیرد.

مراحل و هزینه دعوی الزام به تمکین

مراحل دعوی الزام زوجه به تمکین مانند بسیاری از دعاوی خانواده، به چند مرحله تقسیم می شود که مختصراً به آن اشاره می داریم :

1. مرحله ثبت دادخواست در یکی از دفاتر خدمات قضایی
2. مرحله بدوی
3. مرحله تجدیدنظر
4. مرحله اجرای حکم

در دعوی الزام به تمکین مرحله اجرا بسیار حایزه اهمیت است. بنابراین چنانچه زوج نسبت به ارسال پرونده به واحد اجرای احکام مدنی اقدامات لازم را انجام نندهد زن ناشزه محسوب نمی گردد و لذا زوج نمی تواند به آثار نشوزه از قبیل عدم تکلیف قانونی به پرداخت نفقه و یا درخواست صدور تجویز ازدواج از دادگاه، استناد و یا استفاده نماید.

در رابطه با هزینه دعوی تمکین، با عنایت به آنکه دعوی الزام به تمکین از دسته دعاوی غیر مالی است؛ برابر بخشنامه های صادره از سوی قوه قضائیه در خصوص هزینه دعاوی غیر مالی، در سال 1404 حدوداً چهارصد هزار تومان تعیین گردیده است.

اظهارنامه الزام به تمکین زوجه

موضوع : ایفای وظایف زناشویی مبنی بر تمکین از زوج

با سلام

مخاطب محترم احتراماً برابر با اختیارات حاصله از وکالتنامه الکترونیکی شماره ….. به وکالت از آقای ……. و مستند به ماده 156 از قانون آیین دادرسی در امور مدنی ، وکالتاً مراتب ذیل را رسماً به شما اعلام می دارم :

حضرتعالی به استناد عقدنامه شماره … به تاریخ ….. تنظیمی در دفترخانه ازدواج شماره ….. شهر کرج ، همسر شرعی و قانونی موکل هستید . با توجّه به آن که شما از تاریخ …. به دلایل واهی منزل مشترک خود را ترک نمودید و این اقدام شما به لحاظ علاقه شدید موکل به حضرتعالی ، موجب پریشانی و نگرانی ایشان را فراهم آوره است و از طرفی ادامه این وضعیت به مصلحت هیچ یک از شما نمی باشد .

از اینرو طی اظهارنامه ارسالی از شما درخواست می شود به منزل مشترکی به آدرس …….. که جهت زندگی مشترک به همراه اثاث البیت از سوی موکل تهیه شده است مراجعه نمایید . ضمناً با عنایت به آن که شما اقدام به مسدودی کلیه حساب های خود نموده اید خواهشمندم جهت واریز نقدی نفقه شماره حساب خویش را اعلام بفرمایید .

بنا به مطالب معروضی از شما درخواست می شود که ظرف … ساعت / روز پس از رویت اظهارنامه نسبت به حضور در منزل مشترک و ایفای وظایف زوجیت و نیز پاسخ اظهارنامه ارسالی اقدام نمایید . در غیر این صورت اقدامات لازم از طریق مراجع صالح قضایی صورت خواهد گرفت .

متن دادخواست الزام به تمکین

خواسته دادخواست : صدور حکم به محکومیت خوانده ( زوجه ) مبنی بر الزام به تمکین از شوهر

منضمات پیوست دادخواست :

1. اظهارنامه ارسالی به شماره ….. مورخ …..
2. رو نوشت سند عقد نامه به شماره ترتیبی ……
3. عندالزوم شهادت شهود

رياست محترم دادگاه عمومی و حقوقی شهرستان …….

باسلام و تقدیم تحیات

احتراماً برابر وکالتنامه الکترونیکی شماره ….. مورخ …… به وکالت از خواهان دعوی مطروحه آقای ……. محضر مقام محترم معروض مي دارم؛

برابر با كپي مصدق عقدنامه شماره …… تنظیمی در دفترخانه ثبت ازدواج به شماره …. ورامین ، خوانده محترم در تاریخ …….. به عقد دائم موکل درآمده است  بنا به اظهارات موکل ، خوانده بدون حدوث هیچ اختلافی و یا بروز سوء رفتاری از سوی موکل و صراً به بهانه های واهی و بدون عذر موجه و علت شرعي و قانوني ، منزل مشترک را در بهمن ماه سال …… ترک می نمایند .

متاسفانه علارغم وساطت و میانجیگری های متعدد بستگان درجه یک و برخی از خویشاوندان موکل و نیز متعاقباً ارسال اظهارنامه شماره ……… در مورخ …….. خوانده کماکان از بازگشت به منزل مشترک امتناع می نماید . با توجه به علاقه شدید موکل به خوانده ، ادامه وضعیت موجود موجب گردیده؛ موکل به لحاظ روحی در شرایط نامطلوبی قرار گیرد .

لذا با عنایت به بی توجهی خوانده محترم نسبت به مراجعات و درخواست های مکرر موکل مبنی بر بازگشت به منزل مشترک ، مستنداً  به مواده قانونی از جمله ماده 1102 و 1103 و 1108 و 1114 از قانون مدني از مقام محترم تقاضاي صدور حكم مبنی بر الزام خوانده به تمکین از زوج مورد استدعا است .

سوالات متداول

چند بار می توان دادخواست تمکین داد ؟

پاسخ : دعوی تمکین از امور حادث است و لذا می تواند در هرر مواردی که زوجه تمکین ننمود؛ اقدام به طرح دعوی تمکین نمایید .

شرایط طلاق در صورت عدم تمکین زن چگونه است ؟

پاسخ : در صورت عدم تمکین زن ، دادگاه در مواقع صدور حکم طلاق در خصوص شرط تصنیف اموال، مندرج در بند الف عقدنامه، زن را مستحق دریافت نصف اموال نخواهد دانست .

مدت زمان عدم تمکین زن چقدر باید باشد ؟

پاسخ : در تمکین مدت زمان عرفی ملاک است. معمولاً غیبت چند روز زن از نظر عرف به منزله عدم تمکین است .

معنی تمکین زن چیست ؟

پاسخ : تمکین اصطلاحاً به معنی فرمانبرداری است .